JKP Šumadija Kragujevac: Kontinuiranim ekološkim akcijama do svesti građana o reciklaži

Javno komunalno preduzeće sa kojim Sekopak najduže sarađuje je JKP Šumadija Kragujevac, preduzeće sa kojim započinjemo seriju tekstova pod nazivom EKO GRAD. Kragujevčani su prvi imali priliku da koriste reciklomate i zvona za staklenu ambalažu, a sve vrste ambalažnog otpada mogu da odlože i u kontejnere i kante raspoređene širom grada.

Saradnja Sekopaka i JKP Šumadija Kragujevac traje više od 13 godina, a zajedničkim snagama iz godine u godinu utičemo na građane da odvajaju ambalažni otpad u okviru svojih domaćinstava i povećavamo količine sakupljenog i recikliranog ambalažnog otpada. Samo u 2023. godini JKP Šumadija Kragujevac sakupilo je 820 tona amabalažnog otpada.

Pored uspešnih projekata koji imaju za cilj da unaprede primarnu selekciju u gradu, grad Kragujevac počinje sa formiranjem rekreativnih i zelenih oaza koje će doprineti da umesto parka u gradu, Kragujevac postane „Grad u parku“. Veliki broj zelenih inicijativa pokazuje da je ovaj grad spreman da raste i razvija se u skladu sa potrebama građana, ali i da se suoči sa ekološkim problemima koji nas okružuju.

Kako bi podstakli lokalne samouprave da uspostave efikasan sistem upravljanja ambalažnim otpadom, proverili smo kako sistem funkcioniše u gradu koji više od deceniju radi na razvoju primarne selekcije.

Kako je organizovan sistem upravljanja ambalažnim otpadom u vašoj lokalnoj samoupravi? Koju vrstu ambalažnog otpada građani mogu da odlože?

Sistem upravljanja ambalažnim otpadom u Kragujevcu je organizovan kroz primarnu i sekundarnu selekciju otpada, odnosno razdvajanje ambalažnog od komunalnog otpada. Primarna selekcija se vrši putem plastičnih kontejnera za mešani ambalažni otpad, kao i sistemom dve kante, zelene i plave, u MZ Šumarice i delu MZ Sušica. U posude za mešani ambalažni otpad sugrađani mogu da odlože papirnu i kartonsku ambalažu, plastičnu, staklenu i metalnu (limenke) ambalažu, kao i otpadnu Tetra Pak ambalažu.

Na teritoriji grada Kragujevca, na gradskom i seoskom području postavljene su i posebne posude za sakupljanje otpadne staklene ambalaže – “zvona”, a za sakupljanje ove vrste ambalažnog otpada građanima su dostupni i “Origami” kontejneri.

Sugrađani mogu doneti ambalažni otpad i u Reciklažni centar JKP Šumadija Kragujevac, gde će za predatu ambalažu dobiti određenu naknadu u skladu sa važećim cenovnikom preduzeća.

Otpad sakupljen putem primarne separacije ponovo se sortira u Reciklažnom centru, gde se izdvajaju pojedinačne frakcije ambalažnog otpada i pripremaju se za predaju ovlašćenim operaterima na dalji tretman.

Da li sarađujete sa ugostiteljima u konetekstu sakupljanja ambalažnog otpada? Da li su oni svesni svoje zakonske obaveze?

JKP Šumadija Kragujevac ima ugovor sa nekoliko ugostiteljskih objekata o sakupljanju ambalažnog otpada. Ugostitelji uglavnom nisu upoznati sa svojim zakonskim obavezama po pitanju upravljanja ambalažnim otpadom, a manji broj ugostitelja razdvaja otpad koji predaju fizičkim licima ili drugim preduzećima koja se bave sakupljanjem ambalažnog otpada.

Na koji način unapređujete sakupljanja ambalažnog otpada?

Unapređenje sakupljanja ambalažnog otpada ogleda se u:

• obezbeđivanju dovoljnog broja posuda za sakupljanje ambalažnog otpada, kao i vozila za pražnjenje istih. Potreban je veći broj plastičnih kontejnera za blokovska naselja sa kolektivnim tipom stanovanja, kao i kanti za naselja sa individualnim tipom stanovanja,
• stalnoj saradnji sa inspekcijskim organima radi upoznavanja trgovinskih lanaca sa zakonskim propisima i poštovanje istih,
• kontinuiranoj edukaciji sugrađana o značaju pravilnog upravljanja ambalažnim otpadom.

Kako funkcioniše vaša saradnja sa Sekopakom?

Kompanija Sekopak i JKP Šumadija Kragujevac imaju saradnju koja traje više od decenije, odnosno od 2010. godine. Zajedno smo doprineli formiranju sistema za upravljanje ambalažnim otpadom na teritoriji grada Kragujevca kroz stalne edukacije sugrađana i razne promotivne akcije, kao i putem nabavke opreme za sakupljanje ambalažnog otpada. Zajedno smo sproveli puno projekata i akcija, trudimo se da nekoliko puta godišnje animiramo građane kako bismo ih podsetili na značaj reciklaže i uključili što veći broj građana u naš sistem.

Kragujevčani su prvi imali priliku da koriste Reciklomate. Kakva su vaša iskustva sa projekta Reciklažom do vožnje? Kako Kragujevčani reaguju na njih?

Snažnom podrškom privrede i lokalne zajednice u 2021. godini JKP Šumadija Kragujevac se pridružilo realizaciji projekta „Reciklažom do vožnje“. U saradnji sa operaterom ambalažnog otpada Sekopakom i kompanijama Coca Cola HBC, Apatinska pivara i Tetra Pak postavljeno je pet mašina za prikupljanje staklene ambalaže, PET plastike, limenki i Tetra Pak ambalaže.

Od postavljanja do danas putem Reciklomata prikupljeno je 24.871 komad staklene ambalaže (7.461 kg), 208.642 komada PET ambalaže (6.229 kg),  113.184 komada limenki (1.893 kg) i 16.391 komad Tetra Paka (407 kg) što ukupno predstavlja 363.088 komada ambalažnog otpada, odnosno 16 tona.

Zainteresovanost građana da vrše primarnu selekciju otpada se iz godine u godinu povećava, a primetna je od trenutka postavljanja Reciklomata putem koga građani mogu ubaciti plastičnu ili staklenu flašu ili limenku i na osnovu toga dopuniti svoju EKG karticu za javni transport.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Sekopak (@sekopak)

Pre više od godinu dana završen je projekat „Upravljanje staklenom ambalažom na Zapadnom Balkanu“ u kom su, pored Kragujevca, učestvovali i grad Niš, Sombor, Varvarin, a naknadno su se uključili Novi Sad i Beograd. Kakva su vaša iskustva sa projekta?

U okviru projekta „Upravljanje staklenom ambalažom na Zapadnom Balkanu“ koji je realizovan 2021. godine u saradnji sa organizacijama NALED, GIZ, Apatinskom pivarom i Sekopakom pod nazivom „Zvono te zove – recikliraj staklo!“ postavljeno je 120 kontejnera namenjenih odlaganju staklene ambalaže (“zvona”), a tokom 2023. godine još 30 „zvona“ za sakupljanje staklene ambalaže. Zvona su postavljena u gradskim i prigradskim naseljima, na seoskom području i ispred ugostiteljskih objekata. Od postavljanja do danas prikupljeno je skoro 150 000 kg staklene ambalaže, što pokazuje da građani koriste zvona i shvataju da je staklo značajan resurs koji nikako ne treba da završi na deponiji ili u prirodi.

Kakve ste još kampanje organizovali kako bi podigli svest građana o reciklaži?

JKP Šumadija Kragujevac kao društveno odgovorno preduzeće organizovanjem brojnih akcija i edukacija doprinosi razvijanju svesti kod naših sugrađana o značaju reciklaže i pravilne selekcije otpada, a sve u cilju stvaranja ekološki zdravije životne sredine.

Smatrajući da je od velike važnosti od najranijeg detinjstva razviti svest kod naših mališana o značaju reciklaže, svake godine organizujemo edukaciju dece predškolskog uzrasta u predškolskim ustanovama na teritoriji grada Kragujevca sa ciljem da se najmlađi sugrađani kroz interaktivne radionice nauče o pravilnoj selekciji ambalažnog otpada.

Sa kompanijama Sekopak i „Unilever“ učestvovali smo i organizovali kampanju door-to-door „Otvori vrata reciklaži“ sa ciljem podizanja svesti građana o važnosti primarne selekcije i reciklaže plastičnog ambalažnog otpada, gde je građanima za sakupljeni ambalažni otpad podeljeno oko 2.000 komada sredstava za higijenu čija je ambalaža napravljena od recikliranih materijala. U toku ove akcije prikupljeno je oko 200 kg plastične i PET ambalaže, oko 55 kg limenki i 110 kg staklene ambalaže.

Realizaciju projekta primarne selekcije otpada u domaćinstvima individualnog tipa stanovanja JKP Šumadija Kragujevac započela je podelom 1100 plavih kanti namenjenih odlaganju ambalažnog otpada u MZ Šumarice i MZ Sušica. Zahvaljujući ovakvom načinu odlaganja smanjuje se formiranje divljih deponija i pruža mogućnost sakupljanja veće količine otpada koji se dalje tretira procesom reciklaže čime se daje doprinos očuvanju životne sredine.

Takođe, u saradnji sa kompanijom Sekopak organizovana je akcija „Recikliraj danas za bolje sutra“ koja je rezultirala postavljanjem tri reciklažna ostrva za razvrstavanje ambalažnog otpada, čime je građanima Kragujevca omogućeno da na jednom mestu mogu da izvrše odlaganje papira, kartona, limenki i plastike.

Naša saradnja sa kompanijom Sekopak kontuinuirano se sprovodi gotovo svake godine, organizovanjem i drugih promotivnih aktivnosti kako bi se građani što više uključili u proces primarne selekcije ambalažnog otpada.

Tokom 2023. godine organizovana je akcija „Sekopak karavan“ sa ciljem da se građani Kragujevca dodatno upoznaju sa značajem odvajanja staklene ambalaže, kako bi grad bio čistiji i kako bi staklena ambalaža završila tamo gde joj je i mesto – u reciklaži.

Kako bi ukazali na značaj reciklaže i podstakli građane na očuvanje životne sredine, JKP Šumadija Kragujevac, kompanija Sekopak i Apatinska pivara postavili su krajem 2023. godine tri seta reciklažnog mobilijara za odlaganje ambalažnog otpada – na Đačkom trgu i na pijacama Aerodrom i Bubanj.

Unapređenje infrastrukture za odvajanje ambalažnog otpada i poslovanje po principima cirkularne ekonomije je cilj koji naše preduzeće deli sa našim partnerima, ali i želja da se ukaže da su reciklaža i edukacija građana na temu očuvanja životne sredine veoma bitne teme za svaku lokalnu zajednicu.

Šta biste poručili lokalnim samoupravama koje tek uvode primarnu selekciju? Da li imate neki savet?

U cilju uspešne selekcije ambalažnog otpada neophodno je da lokalne samouprave imaju dobar plan upravljanja ambalažnim otpadom koji podrazumeva postavljanje posuda na odgovarajućim lokacijama koje su dostupne građanima, ali i dobro utvrđenu dinamiku pražnjenja posuda.

Takođe, od velike važnosti su i konstantne edukacije građana o pravilnom odlaganju ambalažnog otpada i pre i nakon implementiranja primarne selekcije.